จะเป็นอย่างไรนะ ถ้าเราไม่มีบ้านอยู่ ?
คนเรามีความต้องการหลายอย่างในชีวิต ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สิน เงินทอง หน้าที่การงาน ความรักที่ดี จนกระทั่งลืมไปแล้วว่า สิ่งพื้นที่อย่างหนึ่งที่สำคัญของคนเรา นั่นก็คือ “บ้าน” หรือที่อยู่อาศัยในปัจจัยสี่
แต่ก็มีหลายคนในโลกนี้ ที่ไม่มีบ้านอยู่
ท่ามกลางความหนาวเหน็บ และค่าครองชีพแสนแพงในหลายเมืองในยุโรป กลายเป็นธรรมดาไปแล้วที่เราจะได้เห็น “ผู้คนไร้บ้าน” หรือ homeless ที่เร่ร่อน ขอเงินผู้คนที่ผ่านไปมาเพื่อปะทังความหิวโหย และซุกหัวนอนใต้สะพาน อุโมงค์รถไฟใต้ดิน มีหมวกเก่า ๆ สักใบ และถุงนอนขาด ๆ เพื่อป้องกันตนเองจากความหนาว
“จรจัด” เป็นอีกชื่อที่บางคนเรียก ผู้คนที่ไม่มี “บ้าน” อยู่เหมือนพวกเรา คงไม่มีใครต้องการคำนี้ ถ้ามีทางเลือก พวกเขาก็คงต้องการทำงาน มีชีวิตที่ดีขึ้น
นี่คือที่มาของ “Big Issue” นิตยสารเพื่อ “ผู้คนไร้บ้าน” โดยเฉพาะ
“Big Issue” เป็นนิตยสารรายสัปดาห์ที่รวบรวมบทความน่าสนใจ โดยนักเขียนมืออาชีพ ที่แตกต่างจากนิตยสารทั่วไปคือ ไม่มีวางขายตามแผงหนังสือธรรมดา แต่เราจะต้องหาซื้อจาก “ผู้คนไร้บ้าน” ที่ยืนขายตามท้องถนนเท่านั้น
โมเดลของ “Big Issue” ก็คือ ทุก ๆ สัปดาห์ จะผลิตนิตยสารฉบับนี้ออกมาและแจกจ่ายให้กับ “ผู้คนไร้บ้าน” ในราคาถูกกว่าราคาปกครึ่งหนึ่ง เพื่อที่พวกเขาจะได้นำไปจำหน่ายแก่ผู้คนทั่วไปในราคาปกติ และนำกำไรที่ได้จากครึ่งหนึ่งของราคาปกนั้นมาเลี้ยงชีพของตน
“Big Issue” นั้น ถือกำเนิดขึ้นที่ลอนดอนเมื่อปี 1991 โดยเริ่มแรกนั้นได้เงินทุนจากบริษัทเครื่องสำอางดัง The Body Shop จำนวน 50,000 ปอนด์ ปัจจุบัน อังกฤษยังเป็นที่ ๆ “Big Issue” ขายดีและเป็นที่รู้จักที่สุด คือมียอดขายหลักแสนเล่มต่อสัปดาห์ และต่อมาก็ได้ขยายไปยังประเทศพัฒนาแล้วต่าง ๆ ได้แก่ ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ไต้หวัน รวมถึงประเทศกำลังพัฒนาในแอฟริกา ได้แก่ แอฟริกาใต้ นามิเบีย เคนยา มาลาวี
ตั้งแต่ปี 1995 เป็นต้นมา “The Big Issue Foundation” ได้ถือกำเนิดขึ้นเป็นองค์กรการกุศลจดทะเบียนในอังกฤษ เพื่อนำรายได้จากการบริจาคมาใช้ในการแก้ไขปัญหาการไร้ที่อยู่ของผู้คน ไม่ว่าจะเป็นการให้คำแนะนำด้านการหาที่อยู่ การดูแลสุขภาพ การจัดการทางการเงิน และการคิดค้นไอเดียเพื่อการประกอบการต่อไปในอนาคตแก่ผู้คนที่ไร้ที่อยู่
สิ่งที่น่าประทับใจ คือ ผู้คนที่ซื้อ “Big Issue” นั้น ต้องการจะช่วยเหลือ “ผู้คนไร้บ้าน” เหล่านี้จริง ๆ แทนที่จะปล่อยให้พวกเขาเร่ร่อนขอเงินทั่วไป แต่เป็นการตอบแทนที่พวกเขาได้ทำงาน เพราะหลายคนก็ไม่ได้มีทักษะด้านดนตรีหรือการแสดงเพียงพอที่จะเป็นศิลปินตามท้องถนน (Street Performer)
ในไทยนั้น ก็มีนิตยสารที่ชื่อว่า “Be Magazine” ได้ถือกำเนิดขึ้นมาเมื่อประมาณ 3 ปีก่อน โดยคาดว่าน่าจะอาศัยแนวคิดจาก “Big Issue” (เนื่องจากผู้ก่อตั้ง คุณอารันดร์ อาชาพิลาศ เรียนจบจากอังกฤษ) แต่ก็ได้นำมามาปรับใช้กับประเทศไทย คือ นอกจากจะพยายามให้ผู้คนที่ด้อยโอกาสเป็นผู้จำหน่ายแล้ว ยังจำหน่ายผ่านตัวแทนจำหน่าย เช่น ร้านหนังสือ และการสมัครสมาชิกโดยตรงกับนิตยสารด้วยเช่นกัน
การช่วยเหลือผู้ไร้ที่อยู่อาศัยนั้น นอกจากจะช่วยลดปัญหาสังคมที่อาจเกิดขึ้นจากอาชญากรรม และปัญหาสาธารณสุขแล้ว ยังช่วยยกระดับจิตใจของผู้คนในสังคมให้รู้จักการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีสุขภาพจิตที่เบิกบานแจ่มใสกันถ้วนหน้า
การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์นั้น ทำได้หลายทาง การหยิบยื่นให้โดยตรง หรือการที่ทำให้เขาได้ลองช่วยเหลือตัวเองบ้าง เพื่อการแก้ปัญหาที่ยั่งยืน
ผู้ที่มาขึ้นปก Big Issue มักเป็นคนดัง ที่มาช่วยสัมภาษณ์ / ถ่ายแบบให้ฟรี
“คนละไม้คนละมือ” ผู้ก่อตั้ง “Big Issue” คงอาศัยแนวคิดนี้ในการทำงาน คือไม่ใช่แค่การป้อนหรือหยิบยื่นให้เพียงอย่างเดียว แต่ต้องช่วยกัน ทั้งผู้มีโอกาส ผู้ด้อยโอกาส ต้องมาช่วยกันคนละครึ่ง
เพียงคนละไม้คนละมือ สังคมก็ดีขึ้นได้…